Halkbank davasının detaylarıyla ilgili bir yazı yayımlayan New York Times, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın ABD Başkanı Donald Trump’a davayla ilgili baskı yaptığını, davanın “Erdoğan’ın ailesine ve siyasi partisine” dokunmasının olası olduğunu savundu.

A3 Dış Haberler | New York Times’ta yayımlanan Eric Lipton ve Benjamin Weiser imzalı bir yazıda Halkbank davasına dair detaylar anlatılarak davanın Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın ABD Başkanı Donald Trump üzerindeki etkisini gösterdiği söylendi.

Yazıda dönemin Manhattan başsavcısı Geoffrey S. Berman’ın, ABD Başsavcısı William P. Barr ile yaptığı görüşmeler aktarıldı. Barr ile görüşen Berman, Halkank’ın İran’a milyarlarca dolarlık altın ve nakit aktararak ABD yaptırımlarını aştığını söyledi.

“Soruşturmayı sonlandırması istendi”

Yazıya göre Barr, Berman’dan Halkbank’a suçlamaları kısmen kabul etmesi karşılığında yalnızca para cezası kesmesini ve soruşturmayı sonlandırmasını talep etti.

Berman ise, “Erdoğan’ın ailesi ve siyasi partisine” dokunabilecek soruşturmayı sürdürmek istedi. “Onlardan bir şey almazsanız kimseye dokunulmazlık vermezsiniz” diyen Berman, soruşturmanın sonuçlanmadığını ifade ederek yaptırımların delinmesiyle verilen paraların İran’ın nükleer programına gittiğini öne sürdü.

“Erdoğan daha önce de soruşturmayı engelledi”

NYT yazısına göre Barr ile Berman görüşmesinden altı ay önce de Berman’ın Halkbank’ı soruşturma talebi engellemişti. Talebi engelleyen dönemin başsavcısı Matthew G. Whitaker idi.

Whitaker, Erdoğan ile Trump arasında Kasım-Aralık 2018’de yapılan görüşmelerin ardından Berman’ın soruşturma talebini reddetmişti. Yazıya göre Erdoğan Trump’a soruşturmayı engellemesi için baskı yaptı.

“Türkiye’nin lobi çalışması dikkat çekiyor”

Yazıya göre Trump’ın Erdoğan’ı yatıştıran tavrı ABD’de uzun süredir gündemde. Yazıya göre Türkiye’nin Fethullah Gülen’in iade edilemsi için yaptığı lobi çalışmalarının “ölçeği ve yoğunluğu” da dikkat çekiyor.

NYT yazısında ABD Başkanı’nın “Trump’ın iş yaptığı bir ülkenin otoriter lideriyle aktif bir davayı görüştüğü” söylenirken, Trump’ın 2015-2018 arasında Türkiye’deki faaliyetinden en az 2,6 milyon dolar net gelir elde ettiği söyleniyor.

“Trump’ın politikasına zarar veriyor”

Trump’ın Erdoğan’ın Halkbank davasına dair taleplerini karşılamasının “Trump’ın İran’ı ekonomik olarak izole etme” politikasına zarar vermesi nedeniyle de endişe verici olduğu söyleniyor.

Yazıya göre eski Beyaz Saray yetkilileri, Trump’ın kendi gündemi için adalet sistemine bu şekilde müdahale etmesinin korku yarattığını ifade ediyorlar, ABD Başkanı Trump, Halkbank davasından sorumlu Berman’ı görevden almıştı.

“Yabancı bir lideri korumak için müdahale ediyor”

Trump’ın eski ulusal güvenlik danışmanı John Bolton, “Yabancı bir ülkenin lideri için bir şey yapmak adına hükümet süreçlerine müdahale ediyor” diyerek “Trump bundan ne elde etmeyi bekliyor? İleride o kişiden başka bir çıkkar sağlamayı” iddiasında bulunuyor.

Yazıya göre Trump, yalnızca Erdoğan ile Suriye konusunda anlaşmazlık yaşadıktan sonra Halkbank davasının ilerlemesine izin verdi. Ancak Berman’ın Barr’ın taleplerini karşılamaması görevden alınmasına yol açtı.

Adalet Bakanlığı açıklama yaptı

Başlangıçta konuyla ilgili açıklama yapmaktan kaçınan ABD Adalet Bakanlığı, yazının yayımlanmasının ardından sözcü Kerri Kupec aracılığıyla bir açıklama yaptı.

Açıklamada Barr’ın geçtiğimiz sonbaharda Halkbank’a karşı suçlama yapılmasını desteklediği söylendi.

Hazine Bakanlığı da dahil olmuş

NYT yazısına göre Türk hükümetinden üst düzey yetkililer ABD Hazine Bakanı Steven Mnuchin’e yönelik lobicilik faaliyetinde de bulundu.

Mnuchin, ABD Adalet Bakanlığı’ndan Halkbank’a yüksek bir ceza verilmemesini talep ederek çünkü “Türkiye’nin bunu karşılayamayacağını” söyledi.

Konuyla ilgili açıklama yapan Mnuchin, doğrudan bilgi vermekten kaçınırken, “cezalar konusunda rutin olarak görüştüklerini ve danışmanlık yaptıklarını” kabul etti.

Trump’tan önceki lobicilik faaliyetleri

Yazıya göre Erdoğan’ın Halkbank ve ABD yargısı konusundaki talepleri Trump döneminin öncesinde başladı. Ağustos 2016’da ABD Başkanı Yardımcısı Joe Biden’ın bir günlük bir ziyareti sırasında Erdoğan “Biden’ı bir ağacın altına çekerek özel bir konuşma gerçekleştirdi”.

Erdoğan, Biden’a Halkbank davasının Gülen’in “büyük bir komplosu” olduğunu söyleyerek, Biden’dan dönemin New York Güney Bölgesi Savcısı Preet Bharara’yı görevden almasını istedi.

Yazıya göre Erdoğan, Obama yönetiminden Rıza Sarraf’ın davasına bakan hakimin görevden alınmasını, Sarraf’ın serbest bırakılmasını ve Türkiye’ye gönderilmesini talep etti.

Biden “kuvvetler ayrılığını” neden göstermiş

Erdoğan, ABD’ye ilişkilerin onarılması için bunların Türkiye’nin koşulları olduğunu söyledi. Biden’sa Erdoğan’a ABD’nin bu talepler konusunda yapabileceklerinin sınırlı olduğunu söyledi.

Biden’ın Erdoğan’a taleplerinin gerçekleştirilmesi durumunda ABD Başkanı’nın kuvvetler ayrılığını ihlal etmesi nedeniyle görevden alınacağını belirttiği aktarılıyor.

Buna karşın Erdoğan’ın taleplerinden vazgeçmediği, Biden’dan Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’na yaptığı bir ziyaret sırasında yeniden aynı isteklerde bulunduğu, ayrıca dönemin ABD Başkanı Barack Obama’yı Ocak 2017 öncesinde iki kez arayarak bu talepleri yinelediği belirtiliyor.

Berat Albayrak’ın da adı geçiyor

Yazıya göre Sarraf davasında ve Halkbank için yapılan lobicilik faaliyetlerinde Erdoğan’ın damadı ve Hazine Bakanı Berat Albayrak’ın da adı geçiyor.

Yazıda Albayrak’ın Mnuchin’den çeşitli taleplerde bulunduğu söylenirken, İran yaptırımlarının delinmesine yönelik operasyonlara dair onayı ve bilgisi olduğu söyleniyor.

NYT’de yayımlanan yazının yaklaşan ABD Başkanlık Seçimleri öncesine rastlaması da dikkat çekiyor.